گزارشی از فعالیت‌های «شل» در آبهای عمیق/ کشف نفت سه هزار متر زیر دریا
ایران‌پترونت، رویا پیامنی: در اعماق اقیانوس‌های جهان- در آبهای مختلف از عمق صد تا چندین هزار متری – منابع گسترده‌ای از نفت و گاز طبیعی با پتانسیل تقویت رشد اقتصادی و ایفای نقش حیاتی در ترکیب انرژی آینده، وجود دارد. بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، حدود ۲۷۰ میلیارد بشکه نفت قابل بازیافت تنها در آبهای عمیق سراسر جهان قرار دارد.
شرکت شل که سابقه طولانی در توسعه پروژه‌های انرژی با بهره‌مندی از دانش، تجربه و تکنولوژی‌های اثبات‌شده آبهای عمیق، برای گشودن منابع جدید به شکل ایمن و کارآمد دارد، به مدت چهل سال است که اکتشاف و استخراج نفت و گاز در آبهای عمیق انجام می‌دهد و پروژه‌های مهم زیادی را در سراسر جهان از جمله برزیل، آمریکا، نیجریه و مالزی انجام داده است. در سال ۲۰۱۸، شل چهلمین سال فعالیت‌های نفت و گازی‌اش در آبهای عمیق را جشن گرفت.
شل به توسعه بسیاری از تکنولوژی‌ها و فرآیندهای آبهای عمیق که امروزه شرکت‌های انرژی از آنها استفاده می‌کنند، کمک کرده است. همچنین به ایجاد استانداردهای جدید طراحی برای بلندترین سکوهای جهان کمک کرده است و پیشگام عملیات‌های ایمن در عمیق‌ترین چاه‌ها در سراسر جهان بوده است. شل همچنین نخستین اپراتور بزرگ دریایی در رصد شبانه‌روزی و همزمان عملیات حفاری از دریا بود.
پروژه استون (stones) شل در خلیج مکزیک قرار دارد که عملیاتی در عمق حدود ۲ هزار و ۹۰۰ متری آب (۹هزار و ۵۰۰ فوت) را دربر می‌گیرد. استون شناوری است که تأسیسات فرآوری، ذخیره‌سازی و انتقال‌دهنده(FPSO) را شامل می‌شود و نفت و گاز را از مخازن حدود ۳۰ هزار فوتی در زیر سطح دریا تولید می‌کند.
– هزاران کیلومتر دورتر از ساحل صباح (Sabah) مالزی سکوی گوموسوت کاکاپ(Gumusut-Kakap) شل قرار دارد. پروژه‌ای که نفت را از ۱۹ حلقه چاه در آبهای عمیق در دریا که در عمق هزار و ۲۰۰ متری تولید می‌کند. طوفان‌های گرمسیری در این منطقه مرسوم هستند. برای لنگراندازی ایمن سکو، مهندسان از یک ربات کنترل از راه دور برای اتصال آن به چهار سیم مهار غول‌پیکر استفاده می‌کنند. این سیم‌ها سکو را در برابر امواجی که ارتفاع آنها بیش از ۸ متر است و وزش تندبادهایی که می‌توانند صدها کیلومتر در ساعت حرکت کنند، محافظت می‌کند.
ایمنی، شرط اول فعالیت‌های دریایی
ایمنی اولویت اصلی در همه عملیات‌های شل است. چاه‌های آبهای عمیق شرکت باید با استانداردهای سخت‌گیرانه و بسیار دقیق ساخت و طراحی، مطابقت کنند و از سنسورها برای نظارت بر چاه‌های عمیق در زمان واقعی استفاده کنند. این به مهندسان و زمین‌شناسان در مراکز عملیات دریایی در سراسر جهان امکان می‌دهد که هر ظرفیت احتمال خطر را شناسایی کنند و به سرعت به آن واکنش نشان دهند.مهندسان شل همچنین چندین سال آموزش اضافی در زمینه اکتشاف و بازیابی در آبهای عمیق را می‌گذرانند. شرکت برای تضمین استانداردهای بالای بهداشت و ایمنی، مراحل واکنش اضطراری و عملیات فنی، دوره‌هایی را در سراسر جهان برگزار می‌کند.
سود جوامع محلی از فعالیت‌های شرکت شل
همچنین عملیات آبهای عمیق شل، رشد اقتصادی را تقویت کرده و به جوامع محلی سود می‌رساند. در پروژه شمال شرق Bonga در نیجریه، ۹۰ درصد افرادی که در آن کار می‌کنند اهل نیجریه هستند. همه پنج قرارداد مهندسی و ساخت و ساز برای پروژه به شرکت‌های محلی و آنهایی که در کشور سرمایه‌گذاری می‌کنند واگذار شده است. هر پنج شرکت پروژه را قبل از زمانبندی مشخص‌شده تکمیل کردند و هیچ گزارشی از مصدومیت کارکنان در طی ۴٫۱۶ میلیون ساعت کاری که انجام داده‌اند، ارائه نشد.
در مالزی، شل یک بورس تحصیلی دانشگاهی اجرا کرده است که بودجه لازم را برای دانشجویان ممتاز فراهم می‌کند. این شرکت تاکنون به بیش از ۲ هزار جوان مالزیایی کمک کرده است. شل همچنین به همراه مسئولان محلی کشور، از یک برنامه آموزشی برای آموزش و توانمندسازی جوشکاران مورد نیاز صنعت نفت و گاز حمایت می‌کند.
شل برای چهار دهه پیشگام آبهای عمیق در خلیج مکزیک بوده است و از نزدیک با اجتماع‌های محلی منطقه همکاری کرده است. این شرکت هرساله در بیش از ۲۵ سازمان غیرانتفاعی محلی که در زمینه بهبود فرصت‌های آموزشی، حفاظت از محیط زیست محلی و بزرگداشت فرهنگ منحصر به فرد محلی فعالیت می‌کنند، سرمایه‌گذاری می‌کند.
در سال ۲۰۱۷ در نیواورلان(New Orleans) شل همکاری خود را با سازمان آموزشی Core Element و تیم بسکتبال New Orleans Pelicans آغاز کرد. آنها با یکدیگر برای کمک به دوهزار دانش‌آموز که از نظر اقتصادی وضعیت نامساعدی داشتند، یک برنامه جدید اجرا کردند تا اشتیاق آنها را به موضوعات STEM، دانش، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات افزایش دهند.
آبهای عمیق و همزیستی با وال‌های گوژپشت
علاوه بر حمایت از اجتماع‌های محلی، پروژه‌های آبهای عمیق شل با دقت طراحی می‌شوند تا هرگونه اثرگذاری بر محیط اطراف را محدود کنند.
به عنوان بخشی از پروژه Parque das Conchas برزیل، شل بودجه‌ای را برای تحقیق در مورد وال‌های گوژپشت اختصاص داده است. این شرکت از مؤسسه علمی Aqualie که یک سازمان غیرانتفاعی حفاظت از محیط زیست برزیل است حمایت می‌کند تا یک برنامه علامت‌گذاری الکترونیکی را مستقر کند که جزئیات مربوط به مسیر مهاجرت نهنگ‌ها را تعیین کند.
زندگی دریایی، منبع حیاتی درآمد برای ماهیگیران در مالزی است. پروژه Malikai شل در محلی واقع شده است که با ماهی تن زردباله احاطه شده است و شل و اداره شیلات صباح که یک نهاد دولتی به شمار می‌رود، بر روی پروژه‌ای برای کمک به ماهیگیران محلی کار می‌کنند که با نصب کردن دستگاه‌های شناور، ماهی‌ها را به مناطق جایگزین و دور از سکو جذب کند.
بازگشت بازنشستگان به آبهای عمیق
چهل سال است که تولید منابع انرژی در اعماق اقیانوس‌های جهان ادامه دارد، به گستردگی حدود یک دوره کاری کارگران. بنابراین بسیاری از پیشگامان آبهای عمیق بازنشسته شده‌اند. اکنون از برخی آنها تقاضا شده است که برگردند. توماس فرانسیس در این‌باره می‌گوید: «برای الیزابت اوکو احساسی بود شبیه آنکه می‌تواند لحظه تعیین‌کننده‌ای در شغل او باشد.
تابستان ۲۰۱۷ بود، و تیم زمین‌شناسان کشف بزرگ نفتی را در میدان ویتو(Vito) در خلیج مکزیک امریکا پیش‌بینی کرده بودند. با توجه به هزینه توسعه پروژه‌های نفت و گاز، آنها می‌دانستند که نمی‌توانند اشتباه کنند. در گذشته، در چنین مواقعی، تکیه به همکاران ارشد کمک‌کننده بود. افرادی مانند برد رابیسون و فرد دیگل، دو زمین‌شناس متبحری که راهنمای او بودند و اکنون بازنشسته شده‌اند. دانشی که از چندین دهه اکتشاف به‌دست آمده و در اختیار رابیسون و دیگل است، می‌تواند در ارزیابی اینکه آیا میدان نفتی ویتو ارزش سرمایه‌گذاری دارد یا خیر، نقش حیاتی داشته باشد.»
اوکو می‌گوید: «در سنین بازنشستگی آنها در بالاترین درجه از استعداد فنی قرار دارند. در دنیای ما هرچه بیشتر می‌بینید، بیشتر شگفت‌زده می‌شوید و زمانی که اطلاعات پروژه بعدی را تفسیر می‌کنید، دانش بیشتری ارائه می‌کنید.»
او تصمیم می‌گیرد که یک ایمیل برای این دو نفر ارسال کند و از آنها برای پیوستن به تیمش دعوت کند. آنها دعوت او را می‌پذیرند.
شل در جذب نسل قدیمی برای بازگشت به محل کار و کسب تجربه با آنها تنها نیست. تحلیلگران نیروی کار گزارش می‌کنند با بازنشستگی کودکانی که در اواخر دهه ۱۹۴۰ و اوایل دهه ۱۹۶۰ به دنیا آمده‌اند، شکاف در بخش بزرگی از مهارت جهانی تشدید شده است و این تخصص‌ها به راحتی جایگزین نمی‌شوند.
بنابراین استخدام‌کنندگان به شرکت‌ها توصیه می‌کنند که از طریق انجمن فارغ‌التحصیلان و سازمان‌های غیرانتفاعی، با بازنشستگان ارتباط خود را حفظ کنند. مانند انجمن بازنشستگان آمریکا(AARP) که ۵۰ سال یا بیشتر به آمریکایی‌ها خدمت کرده‌اند و اکنون به عنوان نیروی کار موقت یا مشاور در دسترس هستند.
سوزان وینستاک، معاون اقتصاد مقاومتی رئیس انجمن بازنشستگان آمریکا می‌گوید: «کارفرمایان با ما تماس می‌گیرند و می‌گویند ما به دنبال کارکنان قدیمی هستیم، شما می‌توانید در پیدا کردن آنها به ما کمک کنید؟ زمانی که با کمبود نیروی کار مواجه هستیم، کارکنان قدیمی می‌توانند ارزشمندترین دارایی شرکت باشند.»
اوکو و تیمش با استفاده از تصویربرداری لرزه‌ای پیشرفته و فراخواندن تجربه‌های جمعی و آموزش‌های سخت، چهار سال بر روی میدان نفتی ویتو مطالعه کردند تا به گستردگی این کشف پی ببرند. آنها همچنین به متخصصان متعددی در داخل شل دسترسی داشتند.
اما لایه‌های عمیق نمکی در بستر اقیانوس در خلیج مکزیک، که میلیون‌ها سال قبل بوسیله تبخیر آب دریا ایجاد شده‌اند، سیگنال‌های لرزه‌ای که از سنسورهای کف اقیانوس ارسال می‌شدند را خفه و مأموریت را پیچیده می‌کرد. در این موقع اوکو نگران شد که ممکن است پردازش لرزه‌نگاری غیر قابل اطمینان باشد و به زمانی فکر کرد که اطلاعات لرزه‌ای از دقت کمی برخوردار هستند. در اینجا تخصص زمین‌شناسی است که برای انجام عملیات حفاری تصمیم می‌گیرد.
اطلاعات آب های عمیق
رابیسون(Robison) در سال ۱۹۷۹ و دیگل(Diegel) در سال ۱۹۸۵ به شل پیوستند. آنها شاهد آغاز پیشگامی شل در صنعت آبهای عمیق بودند. دهه‌ها گذشت، حفاری عمیق‌تر شد و تکنیک‌های تولید پیشرفته‌تر شدند. وقتی که آنها بازنشسته شدند- دیگل در سال ۲۰۱۶ و رابیسون در سال ۲۰۱۰- آن تجربه‌ها با آنها رفت.
ایمیل اوکو در اگوست ۲۰۱۷ دریافت شد، دیگل و رابیسون برای مطالعه اطلاعات تیم ویتو و گفتگو با آنها در مورد اینکه این اطلاعات را چگونه به‌دست آورده‌اند؛ به هوستون(Houston) پرواز کردند. بعد از سه روز، آنها توانستند اطلاعاتی که تیم ویتو پیدا کرده بودند و به آن معتقد بودند را تأیید کنند. آنها گفتند که ارزیابی‌های تیم ویتو کمی محافظه‌کارانه بوده است. این یافته‌ها تأیید مهمی برای اوکو و تیم پروژه او بود و مسیر آسان‌تری را برای پیشبرد پروژه به وجود می‌آورد.
پروژه ویتو، که شل در یک سرمایه‌گذاری مشترک با اکونیور(Equinor) مسئولیت آن را برعهده دارد، در ماه اوریل برای تأمین بودجه ارائه شده است و در حال حاضر زمانبندی آغاز تولید آن در سال ۲۰۲۱ برنامه‌ریزی شده است.
دیگل گفت: «الیزابت از تجربیات ما به‌خاطر ارزش زیادی که داشتند قدردانی کرد. ما چیزهای زیادی دیده بودیم. ما سوالات زیادی پرسیدیم و من فکر می‌کنم که این به آنها اعتمادبه‌نفس داد.»
مشخص نیست که چه زمانی دوباره از دیگل و رابیسون برای همکاری دعوت شود، چرا که چرخ صنعت نفت به آرامی می‌چرخد، اما هر دو بازنشسته از اینکه در پروژه‌های آینده مشارکت کنند، لذت خواهند برد. همچنین آنها از دیدن کارکنانی که سال‌ها قبل، آنها را رهبری می‌کردند و اکنون توانمند شده‌اند، لذت می‌برند.
رابیسون لبخند می‌زند: «بسیاری از کسانی که وقتی ما شرکت را ترک می‌کردیم، تازه مشغول به کار شده بودند، اکنون مسئولیت امور را برعهده گرفته‌اند.»
م/۹۸
