اصابتِ تیرِ نمایندگان به خارج یا داخلِ سیبل!

الهام آمرکاشی – چالشِ ده سال پیش چه شکلی بودی؛ هفته‌هاست که در صفحات مجازی به نمایش و اشتراک گذاشته می‌شود و اهداف و رویکردهای خاص خود را دنبال می‌کند. در این راستا نمایندگان مجلس نیز با پیشنهاد طرح اختصاص یارانه بنزین به هر فرد، چالشی را به میان کشیده‌اند که هنوز اثراتِ سوء طرح اولیه هدفمندی یارانه‌ها که در زمستان ۸۷ به صورت لایحه از سوی دولت ارائه شد و در آذرماه ۸۹ به میزان ۴۵۵۰۰ تومان آغاز و اجرایی شد، آسیب‌زاست و به گفته قریب به اکثریت آحاد جامعه، اثرات فقرزایی و سایه سنگین هدفمندی اول یارانه‌ها بر زندگی مردم مشاهده می‌شود و افراد جامعه با تبعات سنگینی که این هدفمندی برجا گذاشته دست به گریبانند. زمستان ۸۷ لایحه هدفمندی یارانه‌ها ارائه شد و در زمستان ۹۷ طرحِ سهمیه‌بندی بنزین به هر فرد؛ چالشی ماندگار به نفع اقشار ضعیف! مطرح شده است.

اختصاص سهمیه بنزین به هر ایرانی، آن هم برای افراد ساکن ایران با درج کد ملی یکی از طرح‌های نمایندگان مجلس برای بنزین است که طبق آن دولت موظف است به هر ایرانی دارای کد ملی به جز ساکنین خارج از کشور بنزین به قیمت سال ۹۷ اختصاص دهد. طرحی که به ارائه سهمیه بنزین به همه افراد جامعه اعم از دارندگان خودرو و غیره اشاره می‌کند و در نظر دارد به هر فرد روزانه یک لیتر تخصیص داده شود و مصرف بیش از این سهمیه، با نرخ آزاد محاسبه شود.

همت عالی در این طرح، اجرای تحقق عدالت در توزیع یارانه میان اقشار ضعیف، مطمح نظر است که عموما فاقد خودرو هستند تا این افراد که خودرو و بالتبعِ آن، مصرف بنزین هم ندارند یا کم‌مصرف هستند، بتوانند با فروش سهمیه خود به صورت مستقیم از این طرح، منتفع شوند.

این طرح با ویژگی‌هایی که از سوی مجلسی‌ها ذکر می‌شود از جمله: بهره خانوار‌های بدون خودرو از دریافت سهمیه بنزین- رفع قابل قبولی در راستای مشکل قاچاق و تعدیلِ یارانه پنهان بنزین پرمصرف‌ها و… روبروست اما در این اثنی بر این طرح، ایراداتی قابل دفاع، بیان می‌شود که انتظار می‌رود بسیاری از مسئولینی که برای اجرای این طرح همت گمارده‌اند پاسخگوی ایرادات طرح پیشنهادی باشند.

نکته‌ای که در این میان مغفول و از رصد نمایندگان محترم به دور است، نیم‌نگاهی به همان اقشار ضعیفی است که غالبا از قوتِ روزانه هم قوّت ندارند و با بیکاری و حقوق ناچیز دستمزدها و هزار علت عدیده در این زمینه دست به گریبانند. حال در نظر بگیرید یارانه‌ای در جهت تعدیل عدالت یارانه‌ای در طرح توزیع بنزین برای هر فرد به تصویب برسد و در کارت‌های بانکی افراد گلوگیر شود! فاجعه‌ای متصور می‌شود که بعد از واریز یارانه‌های ۴۵ تومانی در دولت احمدی‌نژاد بر سرِ قبوض و آبونمان‌ها و قیمت تمامی کالاهای کارخانه‌ای نازل شد و به یکباره به سرزمینی مبدّل شدیم که بادی در غبغبه انداختند که یارانه دارم و غم ندارم! و امروز همان یارانه ناچیز، بلای خانه‌براندازی است که چند دولت و شرکت را به خود درگیر کرده و برای پرداخت این یارانه، پاسکاری یکایک نهادهای مسئول در این زمینه باقی و ساری است.

طرح یک لیتر بنزین روزانه پیشنهادِ مجلسی‌ها برای بهبود اوضاع اقشار متوسط و ضعیف جامعه، در حالی در سر تیتر اخبار خودنمایی می‌کند که هفته گذشته سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس از رد شدنِ این طرح در کمیسیون انرژی خبر داد و بیان کرد: این طرح پس از بحث‌های مختلف و به اتفاق آرای این کمیسیون، مرکز پژوهش‌ها و وزارت نفت رد شد.

اما پس از آن و بعد از چند روز، احمد امیرآبادی فراهانی- عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی بیان کرد: «علیرغم مخالفت کمیسیون انرژی؛ طرح سهمیه‌بندی بنزین به صحن مجلس می‌رود.» وی احتمال اجرای سهمیه‌بندی را از ابتدای سال ۹۸ عنوان کرد که در صورت تصویب از بیستم فروردین‌ماه سال آینده در کشور اجرایی می‌شود.

طرح یک لیتر بنزین روزانه برای هر فرد، طرحی است پر از اغماض و مسئله که بی‌شک در بدو اجرایی شدن، با افزایش هزینه‌هایی روبرو است که چون طرح‌های پیشین قابل لمس و اعتذار است.

افزایش نرخ رشد ارز، افزایش رشد قیمت‌ها در یکایک جداولِ خوراکی- آشامیدنی- پوشاک و البسه و… کاهش سطح رضایتمندی در اقشار کارگری از نحوه دستمزد و بالتبع آن کاهش رفاه اقتصادی از جمله موارد ملموس و قابل ذکری است که یکایک افراد جامعه آن را به عینه لمس کرده‌اند.

بنا به گزارش‌های مطرح در این زمینه، «بعد از هدفمندی یارانه‌ها، خانوارهای فقیر نسبت به خانوارهای پردرآمد کاهش رفاه بیشتری را تجربه کرده‌اند. سهم هزینه خوراکی از کل هزینه خانوار در سال ۱۳۹۱ نسبت به سال ۱۳۸۶ از ۲۸ درصد به ۳۳ درصد افزایش یافته و این در حالی است که میزان مصرف این گروه کالایی «کاهش» را نشان می‌دهد. یعنی در حالی که قیمت این گروه کالایی ۱۳۰ درصد افزایش داشته و خانوارها مجبور به صرف بیشتری از درآمد برای این گروه کالایی شده‌اند، مصرف آن را در حدود ۲۰ درصد کاهش داده‌اند. این موضوع کاهش قابل توجه رفاه خانوارهای ایرانی را در این دوره نشان می‌دهد. همچنین در این گزارش آمده است؛ خانوارهای ایرانی در سال ۱۳۹۱ نسبت به سال ۱۳۸۶ در مجموع ۳۰ درصد از مصرف کالاهای بادوام کاسته‌اند.

در این میان با پردازش بر این امر که هدفمندی ابتدایی یارانه‌ها، یکی از طرح‌های پرچالش برای اقشار جامعه علی‌الخصوص قشر ضعیف به حساب می‌آید که همچنان هم ادامه دارد، پیشنهادِ طرح یک لیتر بنزین روزانه برای هر فرد، می‌تواند چالش جدیدی را برای جامعه به ارمغان بیاورد که اگر نگاه دوراندیشی در بسترسازی و زیرساخت‌های این هدفِ جامع، وجود نداشته باشد، تاوان گزاف این پیشنهاد را چون طرح پیشین، قشری باید بپردازند که نقطه هدفِ رسیدگی‌ها در جامعه محسوب می‌شوند.

در این اثنا نیز وزیر نفتِ کابینه دوازدهم با بیان این مهم که باید با همکاری دولت و مجلس راهکاری برای ساماندهی وضعیت بنزین پیدا کرد؛ اظهارداشت: «کمیسیون انرژی اقداماتی برای کاهش مصرف بنزین و جلوگیری از قاچاق این کالا انجام داده و با جمع‌آوری اطلاعات از دستگاه‎های اجرایی، به دنبال برنامه‎ای برای بهبود شرایط است».

با تمام موارد ذکر شده، ارائه و تصویب و ارائه این طرح در آینده مشخص می‌کند که تا چه حد به منصه ظهور گذاشته می‌شود و اقشار جامعه با چه بحران و چالش‌های جدیدی مواجه خواهند شد!

ع/۲۲