ایجاد ارزش افزوده ۳۰۰ درصدی با توسعه پتروپالایشگاه‌ها
ساخت و توسعه پتروپالایشگاه‌ها، علاوه بر آنکه امکان افزایش ظرفیت تولید نفت در کشور را فراهم می‌کند، همچنین با جلوگیری از خام‌فروشی و تکمیل زنجیره ارزش ۳۰۰ درصد ارزش افزوده ایجاد می‌کند.
به گزارش ایران پترونت، تکمیل زنجیره ارزش در صنایع نفت و گاز به عنوان یکی از مهمترین اولویت‌های وزارت نفت در دولت سیزدهم به شمار می‌رود. از همین رو تکمیل طرح‌های پالایشی و پتروشیمی مورد توجه است. اما از آنجا که اقتصاد جهان به سمت انرژی‌های جایگزین سوخت‌های فسیلی حرکت می‌کند، باید تکمیل زنجیره ارزش تا حلقه‌های پایانی ادامه داشته باشد.
بر اساس آمارها، تا ۲۵ سال آینده رشد تقاضای بنزین و گازوئیل در جهان به صفر می‌رسد و انرژی‌های دیگر مانند برق جایگزین خواهد شد. بنابراین ساخت پالایشگاه به تنهایی نمی‌تواند کمکی به جلوگیری از خام‌فروشی در صنعت نفت و گاز کشور داشته باشد و پتروپالایشگاه‌ها باید جایگزین شوند تا علاوه بر تامین فرآورده‌های نفتی، مواد پتروشیمی را نیز تولید کنند.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اخیرا در گزارشی اعلام کرده که برای جلوگیری از خام‌فروشی ۲ میلیون بشکه معادل نفت خام، در صورت ساخت پالایشگاه ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار و در صورت ساخت پتروپالایشگاه ۳۵ تا ۶۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.
محاسبه‌ای ساده نشان می‌دهد اگرچه در ابتدا هزینه ساخت پتروپالایشگاه بیش از ۲ برابر هزینه ساخت پالایشگاه است اما ارزش افزوده‌ای که از این محل نصیب کشور می‌شود، می‌تواند به فاصله کوتاهی نه فقط این فاصله را جبران کند، بلکه باعث افزایش ارزآوری به کشور شود.
قیمت هر تن نفت خام در ۶ ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۱ میلادی معادل ۴۵۵ دلار بوده است. با تبدیل نفت خام به نفتا در واحدهای پالایشی، این ارزش به ۶۶۵ دلار در هر بشکه می‌رسد.
اما ارزش اصلی ایجاد شده در واحدهای بعدی اتفاق می‌افتد. در پتروپالایشگاه‌ها، نفتای ۶۶۵ دلاری با تبدیل به آروماتیک ۹۳۵ دلار و با تبدیل به الفین‌ها تا ۹۸۰ دلار در هر تن قیمت می‌خورد. به این معنی که تبدیل نفت خام به نفتا فقط ۴۵ درصد ارزش افزوده ایجاد می‌کند، در صورتی که اگر همان نفت خام به محصولات الفینی یا آروماتیکی تبدیل شود تا ۱۱۵ درصد ارزش‌افزوده به دنبال خواهد داشت.
البته زنجیره ارزش در این مرحله متوقف نمی‌شود. تبدیل محصولات بالادست پتروشیمی، به محصولات میانی ارزش افزوده را تا ۲۰۰ درصد بالا خواهد برد و تولید محصولات پایین‌دستی و نهایی، نفت خام را تا ۳۰۰ درصد با ارزش‌تر می‌کند./ایرنا
م/۹۸
