دلالان بازار را خراب کرده‌اند نه پتروشیمی‌ها
فرزین سوادکوهی – پتروشیمی‌ها تولیدات خود را به بورس می‌دهند و صادرات خود را نیز انجام می‌دهند و نیازی به قاچاق یا عرضه خارج از بورس ندارند، اما معلوم نیست که در معاملات بورس چه اتفاقی می‌افتد که سر و کله دلالان و واسطه‌ها پیدا می‌شود و بازار بهم می‌ریزد و تولیدکننده صنایع پایین‌دست را دچار مشکل می‌کند.
عادل نژادسلیم، مدیرعامل سابق شرکت پتروشیمی خلیج فارس در گفتگوی اختصاصی با “ایران پترونت”در خصوص تنظیم بازار مواد پتروشیمی و تحویل این مواد به تولیدکنندگان صنایع پایین‌دستی گفت: به اعتقاد من تمام آشفتگی‌هایی که در روزهای پیشین در بازار مواد و محصولات پتروشیمی به وجود آمد و کار را به جایی رساند که قیمت این محصولات هم برای تولیدکننده و هم برای مصرف‌کننده مصنوعات بسیار بالا برود، ریشه در مشکلی چندین ساله دارد و بنظر می‌رسد کسی هم نیست که بتواند آن را حل کند. سال‌هاست بازار با تسلط دلالان و واسطه‌گران از این سوداگری‌ها تاثیر می‌پذیرد و همه را گرفتار خود می‌کند.
نژادسلیم ادامه داد: واقعیت این است که پتروشیمی‌ها محصول خود را تولید و به بازار عرضه می‌کنند و بدین‌وسیله نیاز داخل کاملا تامین می‌شود و هیچ‌وقت این نیاز با صادرات دچار مشکل نمی‌شود. در نتیجه نمی‌توان تقصیرها را متوجه پتروشیمی‌ها دانست.
وی اضافه کرد: وقتی در کشور دستور داده می‌شود که مواد تولیدی پتروشیمی‌ها باید تحویل بورس داده شود نمی‌توان مشکل را از ناحیه پتروشیمی‌ها دانست. من خود آمارهایی را در خصوص بورس دیده‌ام که مرا شگفت‌زده کرده است، چرا که مثلا می‌دیدم در مواردی ۲هزار تن محصول عرضه شده اما در مقابل ۵۰۰ تن تقاضا موجود بوده که این با هم نمی‌خواند و گاهی می‌بینید این ۵۰۰ تن به دو میلیون تن تقاضا می‌رسد و عرضه‌ای در این اندازه وجود ندارد. چنین وضعیتی نشان‌دهنده یک بهم ریختگی است که پتروشیمی‌ها در آن نقشی ندارند.
مدیرعامل سابق شرکت پتروشیمی خلیج فارس افزود: در بسیاری از مواقع در اخبار و گزارشات شنیده‌ایم که محموله‌هایی در لب مرزها از مواد پتروشیمی به عنوان قاچاق کشف شده است. به اعتقاد من این پتروشیمی‌ها نیستند که قاچاق می‌کنند. آنها صادرات دارند و نیازی به قاچاق ندارند. باید رد این موضوع را در جاهایی مثل بورس پی گرفت که دلالان تحت عناوین مختلف به آن نفوذ می‌کنند. البته سازوکار نحوه قاچاق‌ها چندان روشن نیست و معلوم نیست که این مواد به چه شکلی قاچاق می‌شوند.
نژادسلیم ادامه داد: یک مشکل دیگر این است که بورس پولش را نقد می‌خواهد و از آنجا که بسیاری از صنایع پایین‌دستی چنین پول نقدی ندارند، طبعا افسار خرید و فروش به دست واسطه‌ها می‌افتد، چون آنها نقدینگی دارند و سریع کالا را می‌خرند و هر کار بخواهند با آن می‌کنند. آنها این محصولات را بعدتر با قیمتی گرانتر به تولیدکنندگان پایین‌دستی می‌فروشند و پس از آن است که تولیدکنندگان هم تصور می‌کنند که این پتروشیمی‌ها هستند که محصولات را افزایش قیمت داده‌اند.
وی افزود: من در زمانی‌که مدیرعامل پتروشیمی امیرکبیر بودم خود از تعاونی‌ها می‌خواستم که لیست خریداران واقعی محصولات را به من بدهند و مستقیما خودم در اختصاص مواد اولیه وارد می‌شدم و بر پایه نیاز هر کدام، محصول به آنها تحویل می‌دادم و این اتفاقات فعلی هم به وقوع نمی‌پیوست.
مدیرعامل سابق هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس همچنین تاکید کرد: پتروشیمی‌ها آرزو دارند که محصولات‌شان به دست مصرف‌کننده واقعی برسد. با این حال معلوم نیست چگونه سررشته کار به دست دلالان می‌افتد. در بورس چه اتفاقی می‌افتد. اصلا چرا باید در بورس موضوع اجباری باشد؟ چرا کسی به این موضوع نظارت دقیق و جدی ندارد؟ اگر وزارت «صمت» مسئولیت این کار را دارد آیا نباید با کارشناسانش در بورس حضور داشته باشد تا این مشکلات بوجود نیاید؟
وی در پاسخ به این پرسش که بورس هم از خود رفع تکلیف می‌کند و می‌گوید بر اساس فهرستی که وزارت «صمت» به آنها داده است وارد عمل معامله می‌شود و در انتخاب مشتری نقشی ندارد، و بنابراین معلوم نیست که مسئول سروسامان دادن به این ماجرا کیست، گفت: به طور حتم نهادهای ناظر و مسئول مثل وزارت «صمت» باید به شکلی جدی کارشناسان خود را در موضوع دخیل کنند و به کار بورس نظارتی بسیار دقیق داشته باشند تا دلالان از شکاف‌های موجود سوء استفاده نکنند. بورس همواره باید توسط نهادهای مسئول مورد کنترل قرار گیرد که معلوم شود آن شرکت یا فردی که خریدار است آیا واقعا پروانه و مجوز تولید دارد که دارد محصول را تحویل می‌گیرد یا خیر. این موضوع باید دنبال شود تا صحت و سقم کار تولیدکنندگی خریداران از پیش معین شده باشد.
نژادسلیم در خاتمه گفت: به اعتقاد من این مشکل چندان ربطی به نوسانات نرخ ارز ندارد چرا که این موضوع از قدیم در بازار وجود داشته و دردسر ایجاد می‌کرده است.
س/۴۱
