نگاهی به بازار نفت در سالی که گذشت
علی‌رغم آنکه در هر سالی قیمت نفت شاهد نوسان است، اما در سال ۲۰۱۸ نوسانات قیمت نفت غیرمعمول و خارج از استانداردهای طبیعی بود.
به گزارش ایران‌پترونت، در بازار جهانی نفت همواره به صورت سالانه شاهد بالا و پایین شدن قیمت نفت هستیم، در سال ۲۰۱۸ نوسان در این بازار خارج از معمول بود و افت و خیز قیمت استانداردی نداشت.
در ژانویه سال ۲۰۱۸ با کنار رفتن مازاد عرضه شاهد افزایش قابل توجه قیمت بودیم و تقریبا با همت اوپک و دیگر تولیدکنندگان نفت در قالب توافق کاهش عرضه دوره چند ساله پایین بودن قیمت نفت به اتمام رسید.
از طرف دیگر ونزوئلا نیز وارد بحران اقتصادی شد و عرضه نفت از سوی این کشور نیز کاهش یافت و قیمت نفت برنت نیز بر حسب آن وارد کانال ۷۰ دلاری شد و انتظار می‌رفت قیمت بیش از این نیز افزایش یابد، اما اتفاقاتی که طی ماه‌های بعد از آن رخ داد و کسی در آن زمان نتوانست آنها را پیش‌بینی کند باعث شد تا آینده متفاوتی برای نفت رقم بخورد.
آژانس بین‌المللی انرژی انتظار داشت که تولید نفت آمریکا در سال ۲۰۱۸، ۱.۳ میلیون بشکه در روز افزایش یابد و سازمان اطلاعات انرژی آمریکا این رقم را یک میلیون بشکه در روز پیش‌بینی کرده بود اما در واقع آمریکا در سال ۲۰۱۸، ۱.۵ میلیون بشکه به تولید نفت خود اضافه کرد و برخی آمارهای اولیه نشان می‌دهد بر اساس آمار دسامبر، آمریکا ۱.۶ تا ۱.۷ میلیون بشکه بیشتر از ماه دسامبر سال گذشته نفت تولید کرده است.
افزایش عرضه نفت از سوی آمریکا، تنها اتفاق تأثیرگذار بر بازار نفت نبود؛ چراکه اتفاقات ژئوپلتیک نیز بر این روند تأثیر گذاشت. در سال ۲۰۱۸ آمریکا علیه برخی کشورها به خصوص چین جنگ تجاری به راه انداخت و بر ده‌ها میلیارد دلار واردات کالا از این کشور تعرفه گمرکی اعمال کرد.
یکی دیگر از اتفاقاتی که بیشترین تأثیر را بر بازار نفت گذاشت، خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران بود. در ابتدای سال ۲۰۱۸ نشانه‌های روشنی از این مسئله وجود داشت و بنابراین خروج آمریکا از برجام خیلی بازار را شگفت‌زده نکرد، اما افراد کمی فکر می‌کردند بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران می‌تواند به یکی از المان‌های تأثیرگذار بر بازار نفت تبدیل شود.
چیزی که بیش از همه کارشناسان را درباره تحریم‌های آمریکا علیه ایران شگفت‌زده کرد، معافیت‌هایی بود که از سوی آمریکا به کشورهای خریدار نفت ایران داده شد. هدف از این اقدام پایین نگه داشتن قیمت نفت و جلوگیری از افزایش آن در بازار جهانی بود.
در ابتدای سال ۲۰۱۸ قدرت اوپک و دیگر کشورهای تولیدکننده نفت که در قالب توافق کاهش عرضه با یکدیگر متحد شده بودند روز به روز بیشتر شده بود و آنها توانسته بودند در کنار کاهش قابل توجه مازاد عرضه، شاهد افزایش قیمت نفت باشند.
در اواسط این سال اما این گروه نگران آن شدند که شاید توافق کاهش عرضه را بیش از حد ادامه دادند واز آنجا که انتظار داشتند تولید نفت ایران در ماه نوامبر کاهش قابل توجهی داشته باشد، عرضه نفت را افزایش دادند. این اقدام آنها باعث شد تا یکی دیگر از شگفتی‌های سال در بازار نفت رقم بخورد. روند افزایشی قیمت در ماه‌های سپتامبر و اکتبر تغییر کرد و در ماه نوامبر شاهد کاهش قابل توجه قیمت در بازار بودیم.
گروه اوپک و دیگر کشورهای نفتی سال ۲۰۱۸ را با شرایطی بدتر از ابتدای آن سال تمام می‌کنند؛ چراکه قیمت نفت کاهش قابل توجهی داشته، عرضه نفت آمریکا رشد کرده و آنها دوباره با مازاد عرضه در بازار روبه‌رو شدند.
یکی دیگر از شگفتی‌های امسال پایان رشد متعادل اقتصاد جهانی و بازگشت نوسان به بازارهای مالی بود. طی ماه‌های آخر سال ۲۰۱۸ ریسک کاهش رشد اقتصادی کشورهای جهان افزایش یافته است و این درحالی است که در روزهای نخست سال ۲۰۱۸ بورس‌های بین‌المللی در حال رشد بودند و رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا نیز خیلی خوب به نظر می‌رسید و عملکرد بهتری نسبت به سال‌های قبل از آن داشت، اما این فقط به ماه‌های نخست سال ۲۰۱۸ محدود شد.
در حال حاضر کارشناسان نظرات متفاوتی نسبت به رشد تولید نفت شیل در آمریکا دارند، اما بسیاری از آنها بر این باورند که انتظار می‌رود مجددا شاهد رشد بیش از انتظار تولید نفت شیل در آمریکا باشیم، اما از طرف دیگر برخی دیگر نیز معتقدند شاید در سال ۲۰۱۹ شاهد کاهش رشد عرضه نفت شیل به بازار از سوی آمریکا باشیم.
اقدام اوپک و کشورهای تولیدکننده نفت برای سال ۲۰۱۹ که شامل کاهش ۱.۲ میلیون بشکه‌ای روزانه عرضه به بازار بود به نظر موثر واقع نشده است و کارگزاران این اقدام را پاسخ کافی به شرایط کنونی و شرایط پیش روی بازار نمی‌دانند.
تحریم‌های علیه ایران اعمال شده‌اند و معافیت‌ها تا ماه می ادامه خواهد داشت، اما نمی‌توان پیش‌بینی کرد دولت ترامپ در قبال تمدید معافیت‌ها چه موضعی را در پیش خواهد گرفت. در هر صورت همچنان چشم‌انداز کاهش عرضه به بازار وجود دارد. اما مشکل بازار نفت به اینجا ختم نمی‌شود و درواقع بزرگ‌ترین چالشی که در سال ۲۰۱۹ بازار جهانی نفت را تحت تأثیر قرار خواهد داد، عدم اطمینان به مشکلاتی است که در اقتصاد جهانی بروز کرده و خواهد کرد.
محدود شدن روند افزایش بهره در کشورها به خصوص آمریکا در کنار نوسان در بازارهای بورس و اوراق قرضه به همراه سقوط ارزش ارزهای بین‌المللی و کاهش رشد اقتصادی کشورها می‌تواند برای بازار نفت مشکل‌آفرین باشند.
از طرف دیگر علی‌رغم آنکه جنگ تجاری آمریکا با چین فعلا متوقف شده است، این احتمال وجود دارد در صورت عدم توافق دو کشور شاهد شعله‌ور شدن مجدد این جنگ باشیم که اثرات مخربی بر تقاضای نفت در بازار جهانی خواهد داشت.
چشم‌انداز بازار برای سال ۲۰۱۹ در شرایط کنونی بسیار متفاوت‌تر از چشم‌اندازی است که در ابتدای سال جاری نسبت به سال آینده به نظر می‌رسید. قیمت نفت کاهش یافته و به طرز غیرمعمولی از نظر بنیادی بازار ضعیف به نظر می‌رسد.
اوایل سال جاری برخلاف چند سال پیش بازار نفت روندی صعودی را در پیش داشت. در شرایط کنونی به جای روند صعودی اقتصاد جهانی در ابتدای سال، می‌بینیم که اقتصاد جهانی خیلی با قدرت پیش نمی‌رود. اوپک و دیگر کشورهای تولیدکننده نفت نیز به دنبال کاهش بیشتر عرضه به بازار هستند اما هنوز برنامه‌ای برای خارج کردن بازار از بحران ندارند، در عین حال شاید رشد عرضه نفت شیل آمریکا نیز کاهش یابد و این در حالی است که یک سال پیش در چنین روزی پیشران تولید نفت شیل آمریکا با قدرت در حال کار بود.
در آخر شکی نیست که بسیاری از پیش‌بینی‌ها که امروز انجام می‌شود غلط از آب درآمده و در پایان سال ۲۰۱۹ شاهد اتفاقات متفاوتی خواهیم بود. در نهایت باید دید چه شرایطی برای بازار در سال ۲۰۱۹ پیش خواهد آمد./راشاتودی
ع/۲۲
