چهار مارس؛ روزی برای نفت، عربستان و اوپک
ایران‌پترونت: علی آهنگر، پژوهشگر حوزه نفت و انرژی- چهاردهمین نشست ۲۳ کشور ائتلاف اوپک در روز پنجشنبه ۱۴ اسفند ۹۹/ ۴ مارس ۲۰۲۱ تشکیل شد. روزی که برای عربستان سعودی یادآور خاطره‌ای شیرین و تمام نشدنی است.
۸۳ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۳۸ چاه شماره ۷ دمام در شرق عربستان در عمق ۱۴۴۰ متری پس از حفر ناامیدکننده ۶ چاه پیشین، به نفت رسید و برای روز نخست ۱۶۰۰ بشکه نفت به امپراتوری شن و صحرا هدیه‌ای جانانه تقدیم کرد.
امتیاز نفت صحرا در ۲۹ ماه مه ۱۹۳۳ به شرکت استاندارداویل کالیفرنیا (شورون) برای مدت ۶۰ سال داده شده بود. اکنون پس از ۸۳ سال، عربستان سعودی قابلیت تولید روزانه حدود ۱۱ میلیون بشکه نفت را از ۱۱۶ میدان تولیدی دارد. عربستان با این سطح تولید به بشکه‌های نفت مسلح است و می‌تواند خواسته‌های خود را به اوپک و اقتصاد جهان دیکته کند.
اگر در سال‌های متمادی راهبرد احمد زکی یمانی، کاهش قیمت نفت و افزایش سهم تولید و تسخیر بیشتر بازارهای جهانی بود، حالا با پا به میدان گذاشتن انرژی‌های بادی و خورشیدی و عزم جهان برای رسیدن به انرژی‌های سبز، دیگر جایی و فرصتی برای این اندیشه‌ها نیست.
اکنون بزرگترین تولیدکننده نفت جهان و خاورمیانه به این می‌اندیشد که تا پیش از تحقق پیش‌بینی نظریه‌پرداز دیرینه نفتش یعنی همان احمد زکی یمانی، پیش از آنکه مصرف نفت به پایان برسد آن را به پول و ثروت برای ملت و کشورش تبدیل کند. زکی یمانی در مقاله‌ای که در سال ۲۰۰۵ در نیویورک تایمز منتشر شد اظهار کرده بود: “عصر حجر به دلیل کمبود سنگ به پایان نرسید و دوران نفت خیلی قبل از تمام شدن نفت جهان به پایان خواهد رسید.” شاید در سال ۲۰۰۵ کمتر کسی به این نظریه زکی یمانی باور داشت، اما اکنون که جهان در قالب معاهده پاریس به طرزی شتابنده سعی دارد خود را از انرژی‌های فسیلی دور کند، دیگر باورش سخت نیست. سهل است، که کابوسی برای کشورهای تولیدکننده نفتی است که هیچ درآمدی جز آن ندارند.
روزگاری که گفته می‌شد نفت متعلق به نسل‌های آینده است و باید برای آنها محفوظ بماند چه ناباورانه و چه زود سپری شد. حالا اکنون سخن بر سر این است که چرا باید نفت، این فراورده نجیب، استفاده نشده در اعماق زمین بماند؟! اما روزگار سپری شده را چاره‌ای نیست. فردوسی، آن حکیم خردمند هر زمان و روزگار چه نیکو فرمود که: هر که نامخت از گذشت روزگار؛ هیچ ناموزد ز هیچ آموزگار.
باری، جلسه چهاردهم ۲۳ کشور ائتلاف اوپک در این حال و هوا تشکیل شد و ادامه یافت. اعضا هر کدام ماسکی بر صورت پشت مانیتورهای آنلاین در داخل اتاق‌های خود در ۲۳ نقطه از جهان نشستند تا یک‌بار دیگر جان خود را از کرونا حفظ کنند و در عین حال اقتصادهای خود را از زیر بار دهشتناک این ویروس درهم شکننده تا حدی رهایی بخشند.
سرانجام پس از نزدیک به چهار ساعت گفت و شنید به نتیجه رسیدند که همه اعضا بجز روسیه و عربستان سطح تولید کنونی خود را برای ماه آوریل حفظ کرده و چیزی به تولید نیفزایند. به روسیه اجازه داده شد تا در ماه آوریل ۱۳۱ هزار بشکه در روز و قزاقستان ۲۰ هزار بشکه در روز افزایش تولید برای مصارف داخلی خود داشته باشند.
عربستان سعودی متعهد شد کاهش یک میلیون بشکه‌ای و داوطلبانه خود را برای ماه آوریل هم ادامه دهد تا در جلسه پانزدهم اوپک پلاس که ۷ آوریل برگزار می‌شود در مورد نحوه بازگشت این یک‌میلیون بشکه تصمیم بگیرد.
بازار نفت به این تصمیم ائتلاف اوپک واکنش سریعی نشان داد و با افزایش ۵ درصدی از ۶۷ دلار در هر بشکه فراتر رفت. افزایشی که در روزهای آینده تند و تندتر خواهد شد و چنان‌که اتاق‌های بازرگانی ژنو و بانک‌های وال‌استریت پیش‌بینی کردند از مرز ۷۰ دلار در هر بشکه به زودی خواهد گذشت و بر قله ۱۰۰ دلاری سلام خواهد کرد.
م/۹۸
